شهرستان اسد آباد

نگاهی کوتاه به شهرستان اسد آباد

اسدآباد منطقه‌ای تاریخی است که قدمت آن به پیش از اسلام می‌رسد. دلیل اصلی اهمیت اسدآباد، قرار گرفتن آن بر سر راه اصلی و قدیمی ایران مرکزی به بین‌النهرین است. از آن‌جا که اسدآباد، در دوره‌های مختلف تاریخی صحنه کارزارهای بسیاری بوده تغییرات فراوانی در طول تاریخ در آن به وجود آمده است. شهرستان‌اسدآباد در 47 کیلومتری باختر همدان و در مسیر راه اصلی همدان – کرمانشاه قرار دارد.اساس‌اقتصاد شهرستان اسد آباد بر کشاورزی، دام‌داری و تا حدودی‌بر صنایع دستی استوار است. محصولات کشاورزی و باغی و انواع فرآورده های دامی و صنایع دستی از صادرات مهم این شهرستان محسوب می‌شود. درشهرستان اسدآباد صنایع دستی از جایگاه خوبی برخوردارهستند. بافت قالی، گلیم و جاجیم در این شهرستان رواج دارد. در منطقه اسدآباد در حدود 8000 دستگاه قالی بافی وجود دارد که عمدتا در روستاهاست. دارها عموما از نوع تبریزی و با چله گردان بوده و بعضا از نوع دارهای فارسی (با چله دوختی) نیز استفاده می‌شود. بافت معمولا با قلاب و بیش‌تر یک پوداست و فرش‌های خوب گاه‌بادو پود بافته می شود. بنای یادبود سیدجمال‌الدین اسدآبادی، سنگ‌نبشته‌آقاجان بلاغی، تالاب و امام‌زاده پیر سلمان، منطقه شکار ممنوع دشت اسدآباد، پل شکسته خسروآباد، باغ‌های دربند و آب‌انبار شاه‌عباسی از جمله مکان‌های دیدنی و تاریخی شهرستان اسدآباد به شمار می‌روند. صنایع و معادن اسدآبادبه لحاظ صنایع و معادن دارای رونق است. از کارخانه‌های مهم این شهرستان می توان کارخانه‌های صنایع غذایی، آسفالت‌پزی، سنگ بری، بلوک زنی، پلاستیک سازی، قندریزی، واشر سازی، تولید لولا و ابزار یراق نام برد. سه معدن سنگ آهن، ‌چنار، سنگ آهن گلالی و سنگ سیلیس واقع در کوه گردنه اسدآباد مورد بهره برداری هستند. کشاورزی و دام داری اسد آباد یک منطقه‌ی است و آب مورد نیاز برای کشاورزی از قنات ها و رود ها تامین می شود عمده محصولات کشاورزی این شهرستان عبارتند از : گندم، جو، ذرت، بنشن، تره بار، انگور، سیب درختی، آلو، زرد آلو، هلو، گردو و بادام. شهرستان اسد آباد به علت موقعیت جغرافیایی ویژه، و بهره مندی از دو ناحیه جلگه و کوه پایه‌ای، دارای شرایط مناسب برای کشاورزی و دام‌داری است. در مراتع ییلاقی مرغوب این شهرستان دام‌داری به شیوه‌ی روستایی و عشایری رواج داشته، دام و فرآورده های دامی از جمله صادرات این منطقه محسوب می شوند. تیره هایی از ایل ترکاشوند در این منطقه کوچ و رفت و آمد می کنند که تابستان ها را در مناطق شمال تویسرکان به دام‌داری و کشت محدود می پردازند. مشخصات جغرافیایی شهرستان‌اسدآباد در 47 کیلومتری باختر همدان و در مسیر راه اصلی همدان کرمانشاه قرار دارد. آب‌و هوای اسد آباد نسبتا سرد و نیمه خشک است و مرکز این شهرستان در 48 درجه و 7 دقیقه درازای خاوری جغرافیایی و 34 درجه و 47 دقیقه پهنای شمالی و بلندی 1585 متری از سطح دریا واقع شده است. شهرستان اسدآباد از شمال به قروه ( از شهرستان های استان کردستان ) و سنقر ( از شهرستان های استان کرمانشاه ) از خاور به شهرستان های همدان و تویسرکان، از جنوب به کنگاور ( از شهرستان های استان کرمانشاه ) و از باختر به شهرستان کرمانشاه محدود می‌شود. اسدآباد از یک بخش مرکزی تشکیل شده است و قوری‌چای، خرم‌رود و دربندرود مهم ترین‌رودخانه های این شهرستان به شمار می‌آیند. تیره هایی از ایل ترکاشوند در این منطقه کوچ و رفت و آمد می کنند که تابستان ها را در مناطق شمال تویسرکان به دامداری و کشت محدود می پردازند. اهالی شهرستان اسد آباد به زبان ترکی و فارسی با گویش های کردی و لری صحبت می کنند. دین آن ها اسلام و مذهب شان شیعه است. شهرستان اسد آباد در سرشماری سال 1375 تعداد 077/110 نفر جمعیت داشته است. اسد آباد در مسیر راه اصلی همدان – کنگاور و در 47 کیلومتری شهر همدان و در 32 کیلومتری شهر کنگاور واقع شده و راهی فرعی به طول 53 کیلومتر تا شهر سنقر و راهی فرعی به طول 49 کیلومتر تا شهر تویسرکان از مهم‌ترین مسیرهای دسترسی به اطراف به شمار می‌آیند. وجه تسمیه و پیشینه تاریخی قرار گرفتن اسد آباد در یکی از نواحی باستانی و بر سر راه اصلی و قدیمی ایران مرکزی به بین النهرین،‌ پیوسته اهمیتی منزل‌گاهی و ارتباطی به این شهر کوچک داده است. به روایت مورخین مطبخ خسرو پرویز در دهی به همین نام در ناحیه اسد آباد قرار داشته است. اسد آباد در 811 م. صحنه نبرد میان لشگریان مأمون و امین، پسران هارون الرشید بود که به پیروزی طاهر، فرمانده سپاه مأمون انجامید و به دنبال آن ایالت جبال به دست مأمون افتاد. اسد آباد به روایت مورخین، تا کنون صحنه کارزارهای زیادی بوده است. اسد آباد در دوره قاجار یکی از توابع همدان بوده است. در این زمان دو راه این شهر را به همدان، از طریق گردنه اسد آباد متصل می ساخت که عبور از هر دو راه، به ویژه در زمستان با مشکلاتی همراه بوده است. ناصر الدین شاه در سفر به کربلا از بسیاری آبادی های متعلق به خان های افشار در این ناحیه گزارش می دهد. اسد آباد در سال های اخیر به سبب اینکه زادگاه سید جمال الدین اسد آبادی بوده اهمیتی دوباره یافته است. آثار و ابنیه تاریخی و به جای مانده از گذشته نشان از پیشینه غنی تاریخی این منطقه دارد.